Narzędzia ręczne w obróbce metali, drewna i kompozytów

Fachowa obróbka metalu, drewna czy kompozytów wymaga stosowania odpowiedniego sprzętu. Poza wyborem rodzaju narzędzia pozwalającego na przeprowadzenie zaplanowanych czynności ważna będzie też decyzja czy lepiej skorzystać z narzędzi ręcznych, elektronarzędzi czy też narzędzi pneumatycznych. Każda z tych możliwości wiąże się zarówno z pewnymi ograniczeniami, jak i korzyściami. Choć w wielu przypadkach optymalne byłoby posiadanie osprzętu przygotowanego „na każdą okazję”, to zwykle jest to trudne nie tylko z uwagi na wysokie koszty zgromadzenia dużej liczby urządzeń, lecz także ze względu na ograniczoną zwykle ilość miejsca, w którym można by je przechowywać. Przekonajmy się, jakie są zalety korzystania z poszczególnych rodzajów narzędzi.

Rodzaje narzędzi do obróbki metali, drewna i kompozytów

Wszystkie metale charakteryzują się dość dużą twardością, a elementy, które są z nich wykonywane, powinny zachowywać wysoką dokładność wymiarową, a także cechować się odpowiednim wykończeniem powierzchni. Podstawowe czynności pozwalające na kształtowanie elementów metalowych są związane z obróbką ubytkową oraz plastyczną. Obróbka ubytkowa to najczęściej wiercenie i szlifowanie, a w zależności od zastosowanej techniki także cięcie. W ramach obróbki plastycznej najczęściej wykorzystywane jest cięcie. Wszystkie podstawowe rodzaje obróbki mogą być prowadzone zarówno za pomocą narzędzi ręcznych, jak i elektronarzędzi czy sprzętu pneumatycznego. Wiąże się to z różnym nakładem pracy oraz czasem, jaki jest potrzebny na uzyskanie odpowiednich wyników.

Korzystanie z narzędzi ręcznych wymaga zazwyczaj dużej wprawy i doświadczenia, zabiera także więcej czasu. W niektórych przypadkach użycie sprzętu tego rodzaju jest jednak nieodzowne. Dotyczy to np. stosowania gwintowników i narzynek. Choć zarówno gwint wewnętrzny, jak i zewnętrzny można wykonać, korzystając z tokarki, to często wymagałoby to demontażu elementu, a w przypadku dużych podzespołów było niemożliwe.

W przypadku obróbki drewna znacznie większa ilość czynności bywa wykonywana ręcznie, zwłaszcza przy elementach wymagającej wysokiej precyzji czy indywidualnego podejścia do wykończenia powierzchni. Także tu bardziej popularne jest stosowanie narzędzi usprawniających i przyspieszających pracę. Choć podobnie jak w przypadku obróbki metalu istnieją warsztatowe narzędzia pneumatyczne przystosowane do wykorzystania przy pracy z drewnem, to o wiele powszechniejsze są w tym przypadku elektronarzędzia, zarówno w wersjach akumulatorowych, jak i zasilanych sieciowo.

Przy obróbce materiałów kompozytowych najczęściej wykorzystuje się narzędzia ręczne, pneumatyczne lub elektronarzędzia przeznaczone do obróbki metalu, choć oczywiście zależy to od rodzaju kompozytu. Tam, gdzie głównym składnikiem są twarde tworzywa sztuczne, zwykle lepiej sprawdzi się sprzęt przeznaczonych do pracy z metalem. Jeśli natomiast chodzi o wyroby drewnopochodne – mieszanki drewna i tworzyw sztucznych to w niektórych przypadkach można stosować narzędzia do drewna, choć często będą się one znacznie szybciej zużywać.

Co wybrać do obróbki metalu, drewna oraz kompozytu – elektronarzędzia czy narzędzia pneumatyczne?

Elektronarzędzia są najlepszym sposobem pozwalającym na przyspieszenie tempa prac oraz wykonywanie niezbędnych czynności zarówno w warsztacie, jak i poza nim, o ile użytkownik zdecyduje się na zakup urządzeń akumulatorowych. Ponieważ sprzęt tego rodzaju wykorzystuje bardzo wydajne silniki elektryczne, dysponujące wysoką mocą, większość zadań może być zrealizowana dość szybko. W przypadku sprzętu zasilanego z sieci praca poza warsztatem wymaga zapewnienia źródła prądu, sprzęt sieciowy ma jednak tę zaletę, że w większości przypadków dysponuje większą mocą niż urządzenia akumulatorowe, gwarantujące jednak z kolei pełna mobilność.

Zaletą elektronarzędzi jest szeroki wybór poszczególnych typów urządzeń. W przypadku sprzętu do cięcia można znaleźć zarówno przydatne przy obróbce metalu nożyce czy piły taśmowe, jak i niezastąpione przy cięciu drewna piły tarczowe, również w wersjach ukosowych czy stołowych, a także pilarki szablowe i wyrzynarki pozwalające na cięcie po krzywych. Jeśli chodzi o przygotowanie powierzchni, to dostępne są różne typy szlifierek tarczowych koniecznych podczas pracy z metalem – kątowe albo proste, a także strugów, frezarek górnowrzecionowych i szlifierek – taśmowych, oscylacyjnych lub mimośrodowych. Przy pracy z drewnem i metalem konieczne będą też odpowiednie wiertarki – szybkoobrotowe, dysponujące wysokim momentem obrotowym albo kątowe pozwalające na pracę w miejscach trudnodostępnych. Przy pracy z drewnem przydadzą się też gwoździarki.

Przy pracach warsztatowych związanych z obróbką metalu i drewna można zdecydować się na korzystanie z narzędzi pneumatycznych. Ich użytkowanie wymaga jednak montażu kompresora zapewniającego odpowiednie ciśnienie, a także systemu przewodów rozprowadzających sprężone powietrze po różnych stanowiskach przygotowanych do obróbki. Choć pociąga to za sobą pewne nakłady, to niewątpliwą zaletą sprzętu pneumatycznego jest znacznie cichsza praca niż w przypadku elektronarzędzi. Duże znaczenie ma również o wiele mniejsza masa narzędzia oraz jego rozmiary, co ułatwia obsługę i pozwala na łatwiejsze manipulowanie urządzeniem. Narzędzia napędzane powietrzem okazują się zwykle również trwalsze i mniej kosztowne w serwisowaniu, ponieważ brak silnika elektrycznego eliminuje konieczność wymiany szczotek.

W większości przypadków optymalnym rozwiązaniem będzie zdecydowanie się na określony rodzaj sprzętu pozwalającego na mechanizację pracy – odpowiednio dobranego kompletu narzędzi pneumatycznych albo elektronarzędzi i uzupełnienie ich wybranymi narzędziami ręcznymi – piłami, pilnikami czy też dłutami i strugami.